دتکتور یکی از تجهیزات مهمی است که در سیستم کشف و اعلام حریق کاربرد دارد. در واقع کاری که دتکتور انجام می‌دهد شناسایی حریق و ارسال سیگنال به کنترل پنل است. دتکتورها به چهار دسته دتکتور دودی، حرارتی، شعله و دتکتور گاز تقسیم می‌شوند. اما دتکتورهای دودی خود به دو نوع نقطه‌ای و خطی تقسیم‌بندی می‌شوند که در ادامه در رابطه با اینکه بیم دتکتور خطی چیست صحبت خواهیم کرد. در دتکتور دود خطی از امواج مادون قرمز برای تشخیص دود استفاده می‌شود. دتکتورهای دود نقطه‌ای در محل‌های کوچک و متوسط با ارتفاع پایین نصب می‌شوند. در این مقاله آتشران با ما همراه باشید تا شما را با یکی از پرکاربردترین انواع دتکتور دودی یعنی بیم دتکتور آشنا کنیم.
برای آشنایی بیشتر با اینکه دتکتور چیست مقاله دیگر آتشران را مطالعه فرمایید.
بیم دتکتور چیست؟
بیم دتکتور (Beam Detector) یکی از پرکاربردترین انواع دتکتورهای دودی خطی است که در سیستم های اعلام حریق بکار برده می‌شود. از بیم دتکتور برای تشخیص و اعلام حریق در سوله‌ها، انبارها و محل‌های با سقف بلند استفاده می‌شود. نام دیگر بیم دتکتور، دتکتور لیزری است.
بیم دتکتور سطح وسیعی از منطقه را پوشش می‌دهد و نیاز به کابل کشی و لوله کشی ندارد. همه این موارد باعث شده که برای حفاظت از صنایع و سوله‌های وسیع با ارتفاع بالا مناسب باشد و همچنین نسبت به دیگر انواع دتکتورها کاربردی‌تر باشد.
کاربرد بیم دتکتور
بیم دتکتورها کاربرد فراوانی دارند و می‌توان در جاهای مختلف از آن‌ها استفاده کرد.
- مراکز خرید، مراکز تفریحی ورزشی
- موزه ها و ساختمان های تاریخی
- نمایشگاه ها، سالن های کنفرانس
- فرودگاه ها، آشیانه هواپیما
- کارخانه های تولیدی، انبارها، مساجد
استفاده از بیم دتکتور مزایای زیادی دارد که عملکرد آسان، ظاهر زیبا، تعمیر و نگهداری آسان تنها بخشی از آنهاست. از دیگر مزایای بیم دتکتور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- محدوده وسیع تحت پوشش
- نصب و راه‌اندازی سریع و آسان
- ایده‌آل برای مناطق مرتفع و با دسترسی مشکل
- کاهش کابل کشی
- تعویض هوا
- نداشتن آلارم کاذب
- امکان تست داخلی
- دارای سیستم کنترل از راه دور
- قابلیت تنظیم حساسیت از راه دور
معایب بیم دتکتور
بیم دتکتورها دارای معایبی هم هستند. احتمال خطا یا درست عمل نکردن بیم دتکتور در شرایط آب وهوایی نامناسب وجود دارد. کارایی و عملکرد بیم دکتورها در شرایط محیطی مانند رطوبت، یخ زدگی، باران، برف، دمای بالا و مه دچار تداخل می‌شود و ممکن است باعث ایجاد هشدارهای کاذب گردد.
نحوه عملکرد بیم دتکتور
بیم دتکتور از دو بخش گیرنده و فرستنده تشکیل شده است. بخش گیرنده و فرستنده در مقابل یکدیگر نصب می‌شوند. فرستنده بیم دتکتور دائما در حال ارسال پرتوی مادون قرمز به گیرنده است. در صورتی که آتش سوزی اتفاق بیفتد دود ناشی از آن با اشعه ارسالی برخورد کرده و باعث تغییر آن می‌شود. در واقع دود باعث پراکندگی اشعه مادون قرمز می‌شود. به این ترتیب گیرنده آن را دود تلقی کرده و اعلام حریق می‌کند. این اشعه مادون قرمز با چشم غیرمسلح قابل دیدن نیست.
دتکتورها بنا بر نوع و برند طول برد متفاوتی دارند و میزان آن از 30 متر تا حدود 120 متر هم می‌رسد. بیم دتکتورهایی که برد بالاتری دارند به همان نسبت قیمت بالاتری هم دارند.
انواع بیم دتکتور
بیم دتکتور به دو نوع فرستنده و گیرنده و رفلکتوری تقسیم می‌شود.
بیم دتکتور فرستنده گیرنده
مدل بیم دتکتور فرستنده گیرنده به این صورت است که فرستنده و گیرنده با فاصله از یکدیگر قرار می‌گیرند و پرتو ارسالی از فرستنده به طور مستقیم توسط گیرنده دریافت می‌شود.
بیم دتکتور رفلکتوری
در مدل رفلکتوری فرستنده و گیرنده در یک محفظه قرار دارند و به اصطلاح هد دتکتور را تشکیل می‌دهند. در طرف دیگر یک آینه بازتابنده یا همان رفلکتور قرار دارد.
پرتو ارسالی از فرستنده پس از برخورد با رفلکتور منعکس شده، به هد برمی‌گردد و توسط گیرنده دریافت می‌شود. تا زمانی که این عمل ادامه پیدا کند بیم دتکتور شرایط عادی را نشان می‌دهد اما با وقوع آتش سوزی و انتشار دود میزان نور دریافتی کاهش پیدا می کند به این ترتیب بیم دتکتور این شرایط را غیرعادی دانسته و آن را آتش‌سوزی اعلام می‌کند.
اینکه چه نوع بیم دتکتوری را انتخاب کنیم به شرایط محیط تحت حفاظت بستگی دارد. به عنوان مثال اگر سقف شامل سازه های فضایی باشد باید از مدل فرستنده گیرنده استفاده کرد.
استاندارد نصب بیم دتکتور
اجزای اصلی بیم دتکتور شامل دو قسمت فرستنده، گیرنده، سیستم کنترل از راه دور، آینه، منبع تغذیه و باطری است. برای اتصال بیم دکتورها از یک زوج سیم برای پاور ۲۴ ولت و یک زوج سیم دیگر برای اعلام وضعیت بیم دتکتور و سیم ارت برای اتصال به زمین استفاده می‌شود.
شرکت آتشران تامین کننده تجهیزات اعلام حریق، مشاور شما در حوزه آتش نشانی
١٨٨٨ ٨٨٦٨ (خط ویژه)