حتما وقتی از جلوی ایستگاه های آتش نشانی رد می شویم اولین چیزی که جلوی چشمان ما را می‌گیرد خودروهای مختلف موجود در آن است. در نظر داشته باشید که ایستگاه های آتش نشانی بر سه نوع هستند که در مناطق مختلف با توجه به شرایط آن منطقه ساخته می‌شوند. شاید دوست داشته باشید بدانید داخل ماشین چه تجهیزاتی است؟ در مقاله امروز آتشران به بررسی انواع ایستگاه های آتش نشانی و انواع ماشین موجود در آن می‌پردازیم و سعی می‌کنیم اطلاعات در مورد خرید ماشین آتش نشانی ایران هم در اختیارتان قرار دهیم.
انواع ایستگاه های آتش نشانی
- ایستگاه های آتش نشانی تک منظوره یا اطفا حریق
در این ایستگاه ها تجهیزات داخل ماشین دقیق و مخصوصی مانند کپسول آتش نشانی پودر و گاز قرار دارد و کار اصلی این نوع ایستگاه ها نیز اطفا حریق است. البته این بدان معنا نیست که این ایستگاه ها فقط رسیدگی به آتش سوزی ها را در دستور کار دارند. بلکه با تجهیزات پیشرفته‌ای که در ماشین های این ایستگاه ها وجود دارد می‌توانند به بسیاری از حوادث به غیر از آتش سوزی نیز رسیدگی کنند.
- ایستگاه های آتش نشانی دو منظوره حریق و نجات
ایستگاه هایی هستند که علاوه بر تجهیزات ماشین آتشنشانی برای محصولات حریق، دارای تجهیزات امداد و نجات نیز می‌باشند. این ایستگاه ها با وسایل ویژه ای که در اختیار دارند توانایی رسیدگی به حوادث غیر از آتش سوزی نظیر سیل، آوار، چاه و … را دارند.
- ایستگاه های پشتیبانی یا چند منظوره
در این نوع ایستگاه ها علاوه بر ماشین های آتش نشانی حریق و نجات، تجهیزات سنگین و فوق سنگین وجود دارد که در زمان نیاز در هنگام بروز حریق یا سایر حوادث به کار گرفته می‌شوند.
سوخت ماشین آتشنشانی چیست؟
سوخت مصرفی ماشین های آتش نشانی بنزین است. در ادامه این مقاله می‌خواهیم شما را با انواع آن که کاربرد بیشتری در اطفا حریق دارند آشنا کنیم.
اجزائ اصلی ماشین آتش نشانی
ماشین آتشنشانی از چندین بخش اصلی تشکیل شده که هر کدام نقش حیاتی در عملیات اطفا و نجات دارند. اجزای اصلی آن عبارتند از:
شاسی و بدنه اصلی
- ساختار پایه خودرو که قدرت، استحکام و قابلیت حمل تجهیزات را فراهم می‌کند.
- معمولاً روی کامیون‌های سنگین یا شاسی‌های مخصوص نصب می‌شود.
کابین راننده و پرسنل
- محل نشستن راننده و آتش‌نشان‌ها.
- مجهز به تجهیزات ایمنی، صندلی‌های مقاوم و سیستم ارتباطی.
مخزن آب و فوم
- بخش ذخیره آب و مواد کف‌ساز برای عملیات اطفا.
- ظرفیت بسته به نوع خودرو (چند هزار تا ده‌ها هزار لیتر).
پمپ آتشنشانی
- قلب ماشین آتشنشانی.
- وظیفه دارد آب یا فوم را با فشار بالا از مخزن یا منبع بیرونی پمپاژ کند.
شیلنگ‌ها و نازل‌ها
- شیلنگ‌های فشار قوی برای انتقال آب و فوم.
- نازل‌ها برای کنترل شدت و الگوی پاشش.
سیستم کف‌ساز (Foam System)
- برای خاموش کردن آتش‌های ناشی از سوخت و مواد شیمیایی.
نردبان یا بالابر هیدرولیکی
- در برخی خودروها برای دسترسی به ساختمان‌های بلند و نجات افراد استفاده می‌شود.
ابزار و تجهیزات نجات
- شامل قیچی هیدرولیکی، جک، دستگاه برش فلز، کپسول اکسیژن و جعبه کمک‌های اولیه.
سیستم هشدار و روشنایی
- چراغ گردان، آژیر و پروژکتورهای قوی برای عملیات شبانه و هشدار به سایر خودروها.
تجهیزات ایمنی فردی
- لباس ضد حریق، کلاه ایمنی، دستگاه تنفسی (SCBA) و کفش‌های ایمنی برای آتش‌نشان‌ها.
انواع خودرو آتش نشانی
انواع خودروهای آتشنشانی بر اساس محیط استفاده، نوع آتش و تجهیزات دسته‌بندی می‌شوند. به طور کلی می‌توان آن‌ها را به چند گروه اصلی تقسیم کرد:
1. خودروهای آتشنشانی شهری
- پرکاربردترین نوع
- مجهز به پمپ آب، شیلنگ، نردبان، و ابزار نجات
- مناسب برای مهار آتش ساختمان‌ها، خودروها و حوادث شهری
2.خودروهای آتشنشانی فرودگاهی (ARFF)
- مخصوص سوانح هواپیمایی
- دارای سرعت بالا و مخازن بزرگ آب و فوم
- مجهز به نازل‌های برد بلند، سیستم کف‌پاش و کابین ضد انفجار
۳. خودروهای آتشنشانی صنعتی
- مورد استفاده در پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها و صنایع بزرگ
- دارای مخازن عظیم فوم و پودر خشک
- قابلیت مهار آتش‌سوزی مواد شیمیایی و سوخت‌های خطرناک
۴. خودروهای نجات و امداد (Rescue Vehicles)
- مخصوص عملیات نجات افراد در حوادث رانندگی، زلزله و ساختمان‌های تخریب‌شده
- مجهز به ابزارهای هیدرولیکی برش و بالابر
۵. خودروهای تانکر آبرسان (Water Tanker)
- دارای ظرفیت بالای آب برای پشتیبانی خودروهای عملیاتی
- مورد استفاده در مناطق فاقد شبکه آبرسانی کافی
۶. خودروهای نردبان‌دار (Aerial Ladder Trucks)
- مجهز به نردبان‌های بلند هیدرولیکی یا سکوی هیدرولیکی
- برای اطفای حریق در ساختمان‌های بلندمرتبه و عملیات نجات افراد
۷. خودروهای اطفای حریق جنگل
- طراحی شده برای حرکت در زمین‌های ناهموار
- مجهز به پمپ‌های پرقدرت، تانکر و ابزار برش گیاهان
۸. خودروهای ویژه (Special Fire Trucks)
- خودروهای زباله‌سوز، شیمیایی‌سوز یا مواد منفجره‌بر
- طراحی اختصاصی برای شرایط خاص
پس، خودروهای آتشنشانی فقط محدود به نوع شهری نیستند و بر اساس نیاز محیط عملیاتی (شهر، فرودگاه، صنعت، جنگل و …) دسته‌بندی می‌شوند.
ماشین های آتش نشانی پرکاربرد در اطفا حریق
- خودرو پیشرو آتش نشانی
خودرویی سنگینی است که دارای مخزن آب، پمپ آتش نشانی، تجهیزات هیدرولیکی نجات، انواع تجهیزات آبرسانی و … می‌باشد که در زمان اعزام به ماموریت در جلوی ناوگان خودرویی حرکت کرده و فرمانده تیم آتش نشانی در آن حضور دارد.
این نوع ماشین دارای دو کابین است و حامل آتش نشانانی خواهد بود که به محل آتش سوزی اعزام می‌شوند. این ماشین در تمامی ایستگاه های آتش نشانی تک منظوره که به ایستگاه های حریق معروف هستند وجود دارد.
- خودروی پسرو
خودروی پسرو همانند خودروی پیشرو، خودرویی سنگین است که دارای مخزن آب، پمپ و تجهیزات آبرسانی است. این ماشین تک کابین است و بنابراین ظرفیت مخزن آب آن از خودروی پیشرو بیشتر بوده و می‌تواند در حریق ها به عنوان تامین کننده آب مورد نیاز برای خاموش کردن آتش بسیار مفید باشد.
- خودروی لوله کشی
این وانت آتش نشانی سبک دارای تجهیزات و لوله های لازم جهت آبرسانی از شیرهای آتش نشانی که به فایر هیدرانت fire hydrant معروف هستند، به ماشین های آتش نشانی منبع دار است. علاوه بر این مورد، قابلیت ویژه این خوردو توانایی انجام ماموریت های جزئی و کوچک نیز است.
- خودروهای آتشنشانی ویژه یا تخصصی
خودروهای آتشنشانی فرودگاهی در دسته ماشین آتش نشانی فرودگاه (ARFF Vehicles) قرار می‌گیرند و از خودروهای معمول شهری متمایز هستند. برخلاف خودروهای آتشنشانی شهری که برای ساختمان‌ها و خیابان‌ها استفاده می‌شوند، این خودروها مخصوص باند و محیط فرودگاه هستند.
- خودروی تانکر آب
خودرویی سنگین که داراری مخزن آب به گنجایش 12000 لیتر یا بیشتر است. این ماشین دارای پمپ آتش نشانی نیست و تنها در مواقعی که به دلیل وقوع حریق های گسترده نیاز به آب زیادی باشد به محل آتش سوزی اعزام می‌گردد.
- خودروهای نجات
این خودروها غالبا خودروهایی سبک هستند و دارای تجهیزات تخصصی نجات می‌باشند. البته انواع سنگین خودروهای نجات نیز در ناوگان خودرویی آتش نشانی وجود دارد که به هنگام نیاز به محل وقوع حوادث اعزام می‌شوند.
- خودروهای موجود در ایستگاه های آتش نشانی پشتیبانی
این خودروها شامل انواع بیل مکانیکی، لودر، بابکت، جرثقیل، تانکرهای سوخت رسان، ماشین حمل کف و فوم آتش نشانی، ماشین های نورافکن، ماشین حمل دستگاه تنفسی، تریلی های آب، بالابرها و همچنین نردبان ها می‌باشد.
به طور کلی می‌توان گفت برای هر منطقه عملیاتی در بحث آتش نشانی یک ایستگاه پشتیبانی با تجهیزات کامل در نظر گرفته شده است. البته ممکن است برخی از ماشین های آتش نشانی مثل نردبان و بالابر در برخی از ایستگاه های آتش نشانی نیز وجود داشته باشد که وجود آن‌ها بستگی زیادی به نوع ساختمان ها (بلند بودن ساختمان ها) و تراکم جمعیتی در آن منطقه دارد، امیدواریم که توانسته باشیم شما را به درستی با مشخصات این ماشین‌ها آشنا کنیم.
تجهیزات خودرو آتش نشانی
تجهیزات خودروهای آتشنشانی بسته به نوع مأموریت (شهری، فرودگاهی، صنعتی، جنگلی و …) متفاوت است، اما به طور کلی شامل موارد زیر می‌شود:
تجهیزات اصلی خودرو آتشنشانی
- مخزن آب و فوم: با ظرفیت‌های مختلف برای تأمین مواد اطفا.
- پمپ فشار قوی: برای پاشش آب یا فوم با فشار بالا.
- شیلنگ‌های آتشنشانی: در طول‌ها و قطرهای متفاوت برای رساندن آب یا فوم به محل حریق.
- نازل‌ها (سر شیلنگ): برای تنظیم فشار و الگوی پاشش آب یا فوم.
- سیستم کف‌ساز: تولید و پاشش کف مخصوص برای خاموش کردن آتش‌های سوختی و شیمیایی.
- نردبان یا بالابر هیدرولیکی: برای دسترسی به طبقات بالا و عملیات نجات.
- سیستم تهویه دود: برای تخلیه دود غلیظ در محیط‌های بسته.
- چراغ گردان و آژیر هشدار: برای هشدار و باز کردن مسیر در شرایط اضطراری.
تجهیزات نجات و امداد
- ابزار برش هیدرولیکی (قیچی نجات): برای بریدن خودرو یا فلزات در حوادث رانندگی.
- ابزار بازکننده و جک هیدرولیکی: جهت آزادسازی افراد محبوس.
- کپسول‌های تنفسی (SCBA): برای ورود به محیط‌های پر دود و کم‌اکسیژن.
- لباس‌ها و کلاه ایمنی ضد حریق: حفاظت فردی آتش‌نشان‌ها.
- جعبه کمک‌های اولیه و تجهیزات پزشکی: برای امداد فوری به مصدومان.
تجهیزات تخصصی (ویژه خودروهای خاص)
- فرودگاهی: نازل‌های برد بلند، فوم‌پاش فوق‌پیشرفته، کابین ضد انفجار.
- صنعتی: مخازن بزرگ پودر خشک و فوم مقاوم در برابر مواد شیمیایی.
- جنگلی: پمپ مکش آب از منابع طبیعی (رودخانه، دریاچه) و تجهیزات برش درخت.
به طور خلاصه، خودروهای آتشنشانی ترکیبی از سیستم‌های اطفای حریق، تجهیزات نجات، ابزار امدادی و امکانات حفاظتی هستند تا بتوانند در هر شرایطی عملیات را با موفقیت انجام دهند.
