تجهیزات آتش نشانی – آتشران

اصول ایمنی در طراحی و معماری ساختمان ها برای جلوگیری از آتش سوزی و کاهش خطرات آن

اصول ایمنی و جلوگیری از آتش سوزی

برای جلوگیری از آتش سوزی و کاهش خطرات و خسارت آن در ساختمان ها، باید در هنگام طراحی ساختمان باید استانداردهایی را مدنظر قرار داد. در این مقاله آتشران موارد و کدها و استانداردهای این حوزه را معرفی می کنیم.

چرا باید اصول ایمنی طراحی و معماری را برای پیشگیری از آتش سوزی را مد نظر قرار دهیم؟

هر ساله 12000 نفر در آتش سوزی ها در آمریکا جان خود را از دست می دهند و 300000 نفر مجروح می شوند که غالبا جراحاتی شدید و دردناک برمی دارند. بنابر آمار انجمن ملی محافظت در برابر حریق امریکا (NFPA) آتش سوزی در نقاط مسکونی بیشتر از سایر مکانهاست و خسارات و هزینه های آن نیز بالاتر است. آخرین آمار موجود در این رابطه نشان می دهد که سالانه جمعا 47000 مورد حریق در نقاط مسکونی در آمریکا، 3500 کشته و 16000 مجروح، روی میدهد. در سراسر کشور امریکا در سال 1999 حاصل آتش سوزی در خانه های مسکونی و میزان خسارات مالی ناشی از این آتش سوزی ها حدود 5.4 میلیارد دلار گزارش شده است.

طراحی ضعیف قسمت های داخلی منازل و به ویژه مصالح مورد استفاده در آنها و نبود تجهیزات آتش نشانی کافی دلیل اصلی غالب این مرگ و میرها بوده است. در آتش سوزی سال 1942 در کلوپ cocoanut Grove بوستون در ایالت ماساچوست 491 نفر به خاطر استنشاق بخارات و دودهای سمی کشته شدند. در آتش سوزی گراند هتل لاس وگاس در سال 1980 حدود 84 نفر کشته شدند که 82 مورد آن به علت استنشاق دود بود. در این حادثه 679 نفر نیز مجروح شدند. از 52 علتی که NFPA به عنوان دلایل آتش سوزی در هتل MGM جمع آوری کرد، 34 مورد به خاطر مصالح ساختمانی و نمای داخلی آن بود.

 

اصول ایمنی آتش سوزی

 

ما به خوبی از خطرات حریق در ساختمان های بزرگ آگاه هستیم. بنابر مطالعات انجام شده توسط مجله پزشکی نیوانگلند، افراد متعلق به اقشار کم درآمد که در همسایگی این مجتمع ها زندگی می کنند 20 بار بیشتر از افراد با بضاعت در معرض جراحت یا مرگ ناشی از حریق در یک خانه هستند. مطالعات دکتر گریگوری استیر در دالاس نشان داد که کودکان، افراد آفریقای-آمریکایی (دورگه) و سالخوردگان بیشتر از بقیه در معرض خطر حریق هستند. فقرای ساکن در خانه های چوبی کوچک بیشتر از همه در معرض خطر آتش سوزی هستند. این افراد به احتمال زیاد از بخاری های خانگی استفاده می کنند و کمتر در خانه های آنها آشکارساز دود و یا تجهیزات اطفاء حریق آتش نشانی یافت می شود. در جوامع فقیری که در آنها از خانه های با اسکلت چوبی استفاده می شود آتش سوزی های بیشتری در آنها روی میدهد.

هنگامی که افراد گرفتار حریق می شوند، ریه ها و مجاری تنفسی آنها در اثر تنفس هوای داغ می سوزد و پوست نیز به خاطر اشعه حرارتی به شدت آسیب می بیند. بعضی از مرگ و میرها زمانی اتفاق می افتد که وحشت ناشی از آتش سوزی سبب ازدحام و فشار افراد به همدیگر و در نتیجه زیر دست و پا ماندن آنها می گردد. در مواردی نیز افراد وحشت زده تصمیمات احساسی می گیرند و مثلا برای نجات بستگان خود به درون آتش می روند.

با وجودی که ما بر این باور هستیم که آسیب اصلی ناشی از حریق بیشتر ناشی از سوختگی است، اما خفگی یا مسمومیت با دی اکسید کربن در اثر تجمع دود یکی از دلایل اصلی مر گ و میر ناشی از آتش سوزی می باشد. قربانیان حریق غالبا به خاطر تنفس هوای عاری از اکسیژن و مملو از گازهای خفه کننده، خفه شده و جان خود را از دست می دهند. معمولا اکسیژن 21 درصد هوایی را که ما تنفس می کنیم تشکیل می دهد. وقتی گازهای دیگر جایگزین اکسیژن مصرف شده توسط آتش سوزی می شوند، علایم جدی خفگی ظاهر می گردد. اگر 15 درصد اکسیژن موجود در هوا کاهش یابد، در آن صورت شاهد کاهش تحرکات ماهیچه ای خواهیم بود و شخص قادر نیست که از محل حریق خارج شود. خستگی و گیج شدگی نتیجه کاهش مقدار اکسیژن هوا تا میزان 10 تا 14 درصد هوای محیط است و وقتی درصد اکسیژن هوا 6 تا 10 درصد است، شخص از حال می رود اما هنوز هم می توان او را به کمک اکسیژن و امداد، نجات داد.

ساختمان ها همچون سوخت متمرکزی هستند که می توانند آتش سوزی ایجاد کنند. ساختمان های چوبی، ساختمان های دارای تیغه های چوبی و نیز ساختمان هایی که از مصالح عایق کننده پلاستیکی استفاده می کنند، همگی قابل افروخته شدن هستند. معمولا در ساختمان ها موادی مانند نفت، گاز طبیعی، گازوییل، بنزین، رنگ، لاستیک، مواد شیمیایی و دیگر مواد اشتعال زا به وفور یافت می شود. ساختمان ها منابع جرقه ای زیادی نیز دارند. بخاری های معیوب، جرقه های ناشی از شومینه، دودکش ها و اجاق های بدون مراقب، همگی می توانند آغازگر آتش سوزی باشند. اتصالات برقی معیوب و شل و سیم کشی تحت بار اضافی نیز از جمله دلایل بروز حریق هستند. بیشتر مر گ و میرهای ناشی از حریق به علت استفاده نامناسب از کبریت و سیگار روی می دهد، سیگار سبب می شود که سالانه 1000 و 2400 مجروح در ایالات متحده برجا بماند.

اغلب افراد فکر می کنند قادرند به راحتی و با قیمت بسیار کم خانه خود را به کمک یک بخاری برقی به جای استفاده از بخاری های نفتی گران قیمت گرم نگه دارند و غالبا از برنامه های یارانه پرداخت سوخت آگاه نیستند. حتی باوجودی که برق گران و غالبا ناکافی است، قیمت پایین بخاری های برقی انگیزه خوبی برای خرید آن هاست. کمیسیون ایمنی محصولات مصرفی در ایالات متحده اظهار می دارد که وسایل گرمازا عامل 12 درصد آتش سوزی ها در ساختمان های مسکونی هستند. در سال 1997، بخاری های پرتابل (قابل حمل) عامل 5400 مورد از 406500 آتش سوزی ها در سراسر آمریکا بوده اند که سبب کشته شدن حدود 130 نفر و جراحت 430 نفر بوده اند. در نوامبر سال 2000 استفاده نامناسب از بخاری های برقی در عرض چهار روز سبب بروز سه مورد حریق شد که به کشته شدن 6 نفر در حومه شهر بوستون انجامید.

یک ساختمان خود شبیه به یک اجاق یا بخاری است چراکه در آن آتش وجود دارد و عوامل رشد و گسترش آتش نیز فراهم است. در یک ساختمان حرارت و گازهای احتراقی قابل اشتعال دائما وجود دارند. کانال های عمودی ساختمان ها که به سمت آتش هستند، کوران همرفتی بسیار قوی را ایجاد می کنند که شعله ها را بیشتر می نماید و با پخش آتش در سراسر ساختمان، منابع جدید سوخت پیدا می شوند. معمولا افراد زیادی در ساختمان ها حضور دارند که در صورت بروز حریق در معرض حرارت و گاز ناشی از آن قرار می گیرند. طرح یک ساختمان می تواند به گونه ای باشد که مانع فرار افراد و دود حرارت شود و حتا می تواند مانعی بر سر راه آتش نشانان نیز باشد.

 

 

آتش سوزی در ساختمان ها چگونه ایجاد می شود و گسترش می یابد؟

 

مثلث آتش سوزی

 

برای ایجاد آتش به سه چیز نیاز است: سوخت، اکسیژن و دمای بالا. آتش وقتی آغاز می شود که سوخت و اکسیژن در دمای به اندازه کافی قرار گیرند به طوری که بتوانند محترق شوند. آتش، سوخت و اکسیژن را می سوزاند و گاز، ذرات و مقدار زیادی گرما تولید می کند. اکسیداسیون فرآیندی است که در آن مولکول های سوخت با مولکول های اکسیژن ترکیب می شوند. نتیجه حاصله مخلوطی از گازها و آزاد شدن انرژی است. اکسیداسیون در واقع همان تبدیل غذا به انرژی در بدن ماست. زنگ زدن در واقع اکسید شدن آهن است. فرآیند احتراق با تغییرات شیمیایی همراه است که طی آن انرژی به صورت نور و گرما آزاد می شود. وقتی اکسیژن به سرعت و به صورت مداوم با یک ماده قابل احتراق ترکیب می شود، آتش تولید می گردد و وقتی که ذرات نسوخته در فضا معلق می شوند، دود به وجود می آید.

بهترین راه برای جلوگیری از بروز تلفات شدید ناشی از حریق، ممانعت از شروع آن است. آتش به سوخت، گرما و اکسیژن نیاز دارد. سعی کنید این سه گوشه را خراب کنید تا آتش به وجود نیاید. سیستم های اطفای حریق در همین راستا با پوشاندن سوخت یا جابجا کردن اکسیژن با گاز دیگر کار می کنند و بنابراین اکسیژن به آتش نمی رسد و خاموش می شود. دماهای بالا می توانند توسط آب سرد از طریق شیلنگ موجود در جعبه آتش نشانی کنترل شوند.

اما راه اصلی برای جلوگیری و کنترل آتش سوزی در ساختمان که در این مقاله آتشران مدنظر ماست، کنترل سوخت است: در سازه ساختمان و محتویات آن.

 

راه های زیادی برای شروع آتش وجود دارد. احتراق شیمیایی موسوم به احتراق لحظه ای، وقتی روی می دهد که مواد شیمیایی موجود در یک ساختمان به نقطه ای برسند که در آن نقطه در دمای معمولی مشتعل شوند. احتراق شیمیایی وقتی روی می دهد که مواد قابل احتراق با مواد شیمیایی اشباع شوند و به سرعت حرارت تولید نمایند. فرآیند احتراق شیمیایی به میزان اکسیژن موجود برای ایجاد آتش بستگی دارد اما مقدار اکسیژن نباید به اندازه ای باشد که سبب کاهش دما شود. وقتی مواد شیمیایی اشباع شده توسط حفاظ هایی محافظت می شوند، (به عنوان مثال ممکن است بخارهای یک کهنه نفتی انداخته شده در سطل آشغال در مقابل نور خورشید با افزایش دما شعله ور شود.)

آتش سوزی های الکتریکی معمولا در اثر گرم شدن مقاومت در وسایل و تجهیزات گرمازا روی می دهد اما القا، قوس و الکتریسیته ساکن یا دیگر فرایندهای الکتریکی نیز می توانند سبب بروز آتش سوزی های برقی شوند. متخصصان گرمایش علت اصلی آتش سوزی های بخاری برقی ها را سیمکشی ساختمان می دانند. خانه های قدیمی غالبا دارای سیمکشی قدیمی هستند و معمولا افراد ساکن در آنها بار زیادی از پریزها می کشند. سیم هایی که در سراسر خانه پراکنده اند، می توانند مشکلات زیادی به وجود آوردند.

این وضعیت هنگامی پیچیده تر می شود که یک بخاری برقی شدت جریان زیادی از شبکه بکشد و به سیمکشی قدیمی ساختمان بار اضافی وارد نماید. آتشسوزی های ناشی از برق می توانند هنگامی روی دهند که یک بخاری
برقی به مواد اشتعال زایی نظیر پرده ها یا رختخواب ها نزدیک باشد. این گونه بخاری ها را نباید در خانه در حالت روشن رها کرد.

رعد و برق نیز از جمله منابع جرقه است که کمتر روی می دهد؛ اما در صورت وقوع به شدت مخرب است. ساختمان های بلند و ساختمان های مستقر در نواحی باز در برابر رعد و برق بسیار آسیب پذیرند. رعد و برق می تواند به طور متوسط 200 میلیون ولت اختلاف پتانسیل و 30000 آمپر جریان داشته باشد و در عرض کمتر از یک هزارم ثانیه موجب تخریب و حریق شود.

سیستم حفاظت در برابر رعد و برق می تواند به کمک یک مسیر فلزی به طور پیوسته بار الکتریکی ساکن ناشی از ولتاژ زیاد در رعد و برق را به زمین منتقل نموده و از سازه و ساختمان حفاظت کند. برق گیرها دارای سه بخش ترمینال های هوا (میله های رعد و برق) کابل ها یا سیم های انتقال و ترمینال های زمینی هستند. کدهای ساختمانی و دستورالعمل های منطقه بندی در مورد احتراق پذیری مواد در مناطق مختلف شهری قوانین خاص خود را دارند و شرایط لازم برای انبار مواد انفجاری و قابل اشتعال را در ساختمان ها یا نزدیک آ نها مشخص می کنند. پرسنل نگهداری ساختمان باید اطمینان حاصل کنند که آشغال ها به صورت ایمن انبار و به صورت مداوم دفع می شوند. آتش نشان ها و بیمه گرها، ساختمان ها را به صورت دوره ای بازرسی می کنند و احتمال وجود هرگونه مواد احتراق پذیر در آنها بررسی می شود.

وسایل گرمایشی، دودکش ها، سیستم های برقی، وسایل برقی و فرآیندهای خطرناک صنعتی به دقت کنترل می شوند. سیگار کشیدن طبق قانون در اغلب نقاط ممنوع است که از جمله این اماکن می توان به ایستگاه های گاز، بعضی از کارخانجات صنعتی و تالارها اشاره کرد.

 

محصولات حریق در ساختمان ها چیست؟

محصولات آتش، شعله و حرارت هستند که افراد را در معرض سوختن، شوک، از دست رفتن آب بدن، از پا افتادن در اثر حرارت و انسداد مجاری تنفسی قرار می دهند. شعله و حرارت یک چهارم مرگ و میرهای ناشی از حریق در ساختمان ها را به خود اختصاص می دهند.

اما اغلب کشته شدگان ناشی از حریق در اثر محصولات غیر حرارتی احتراق مانند دود و گازهای دیگر می میرند که دارای رنگ و بو هستند. دود از قطرات غیرقابل اشتعال و ذرات کوچک کربن معلق در گازها به وجود می آید. دود چشم ها و مجاری تنفسی را آزار می دهد و گاه فرد را کور یا خفه می کنند.

گازهای تولید شده در اثر آتش سوزی علاوه بر جایگزین اکسیژن شدن، می توانند سمی هم باشند. این گازها گاهی نامرئی و گاه نیز بخشی از دود مرئی هستند. تشخیص گازهایی که مرئی نیستند دشوار است. شماری از این گازها خود سمی و خطرناک هستند چرا که جایگزین اکسیژن می شوند. همانطور که می دانید منواکسیدکربن کشنده، نامریی و بدون بو بوده و محصول همیشگی احتراق است.

گاز دی اکسید کربن در هنگام آتش سوزی به مقدار زیاد تولید می شود و به سرعت جهاز تنفسی را تحریک و سبب تورم ریه ها می شود. گازهای دیگری که در دود وجود دارند عبارتند از سولفید هیدروژن، دی اکسید گوگرد، آمونیاک، اکسیدهای نیتروژن، سیانید و فوسوژن. سوختن پلی وینیل کلراید (PVC) سبب تولید گاز کلرید هیدروژن می شود.

دود ناشی از سوختن پلاستیک مشکلات خاصی به وجود می آورد. سوختن PVC در سه دقیقه اول 500 برابر بیشتر از سوختن بلوط در هر فوت مربع دود تولید می کند. اغلب ذرات از فرآورده های تقطیری نفت به وجود می آیند که سریعتر از مواد دیگر می سوزند و گرمتر نیز می باشند. نیمسوز کردن پلاستیک می تواند سبب تجزیه و انتشار گازهای سمی قبل از احتراق کامل شود، بدون اینکه مردم از وجود آتش آگاه شوند.

سوختن مواد شیمیایی برای آتش نشان ها نیز خطرناک است و آنها باید از وسایل کمک تنفسی استفاده کنند. حریق توام با تجزیه پلاستیک ها می تواند سبب آسیب رسیدن به ریه ها شود و بویایی را از بین ببرد. در صورتی که میزان مواد شیمیایی سمی در هوا به تنهایی کشنده نباشد، می تواند همراه با مواد دیگر کشنده شود و اگر به صورت مکرر در معرض آن ها باشیم خطر بیشتری ایجاد می کند. شماری از مواد شیمیایی بعد از اطفای حریق هم خطرناک هستند.

مواد پلاستیکی در مبلمان، فرش، پرده ها، روکش دیوارها، شبکه های لوله کشی، سیمکشی و دیگر وسایل یافت می شود. هر سال حدود 10000 ماده شیمیایی جدید تولید می گردد و خطرات مربوط به رفتار احتمالی آ نها در آتش ناشناخته است.

پلی وینیل کلرید پلاستیکی است که در عایق سیمکشی، لوله کشی های پلاستیکی، دستگاه فتوکپی و وسایل دیگر یافت می شود. تجزیه PVC بیش از 60 گاز تولید می کند که از جمله آنها می توان به کلرید هیدروژن، فوسوژن
و مصالح ساختمانی برای مقاومت در برابر اتش که سرطان زا است اشاره کرد. کلرید هیدروژن فرد را از کار می اندازد و او را تسلیم مونو اکسید کربن می کند که در فضا وجود دارد. گاز فوسوژن که در جنگ شیمیایی نیز استفاده می شود وقتی به وجود می آید که عایق سیمکشی PVC در ترانسفورماتورها و تابلوها در اثر قوس الکتریکی ناشی از حریق در ساختمان های تجاری می سوزد.

فوم فرمالدئید اوره به راحتی محترق نمی شود مگر اینکه تحت حرارت شدید ناشی از یک آتش سوزی شدید قرار گیرد. اما وقتی می سوزد گاز سیانید هیدروژن تولید می کند.

 

کدهای ایمنی در برابر حریق برای معماران و طراحان داخلی

اگر شما یک طراح داخلی باشید، در طول کار خود با مواردی مواجه می شوید که لازم است کدهای ساختمانی مربوط به آن را با شرایط ایمنی در برابر حریق مقایسه کنید. شما چه در هنگام استفاده از یک پارچه در یک پروژه تجاری و یا هنگام کنترل تعداد، اندازه و محل خروجی ها در پلان کف یک محل، در هر حالت باید از شرایط و نیازمندی های کدهای اجرایی محلی و ایالتی آگاه باشید. کدهای ایمنی در برابر حریق نحوه طراحی فضاها و مصالح و مواد مورد استفاده را معین می کنند.

در این کدها مکان و تعداد هشدار دهنده ها و علایم خروجی مشخص می شود. شرایط سیستم اطفای حریق و آبفشان ها روی چیدمان طرح سقف و روشنایی اثر می گذارد. در حقیقت، شرایط ایمنی حریق احتمالا رایج ترین شرایط کد ساختمانی هستند که یک طراح داخلی باید آنها را رعایت کند.

کدهای ساختمانی مدرن در ابتدا در واکنش به آتش سوزی های مخرب به وجود آمدند و به تدریج دیگر موضوعات ایمنی و بهداشتی را نیز شامل شدند. کدها قبل از ساخت، اخذ مجوز را اجباری می کنند. پلان ساختمان ها ارایه، کنترل و در نهایت توسط بخش ساختمان تایید می شود. بنابر اندازه، نوع و محل ساختمان، تایید آن به مهر و امضای یک مهندس یا معمار نیاز دارد. در اغلب جوامع، مامورین بخش حریق نیز قبل از صدور مجوز ساخت طرح ها را بررسی می کنند. بازدیدهای بازرسان ساختمانی در زمان ساخت، انطباق ساختمان با کد را تایید می کند. بازرسان بخش حریق نیز از محل بازدید می کنند. در نهایت مسئولان طراحی پروژه، مسئول نهایی انطباق طرح با تمامی کدهای اجرایی هستند. شما به عنوان یک طراح داخلی باید با کدهای محل پروژه خود آشنا باشید و اطمینان حاصل کنید که طرح شما با آنها انطباق دارد. عدم انجام این کار می تواند به اشتباهات پرهزینه ای منجر گردد و سبب تاخیر در ساخت و ساز و نارضایتی کارفرما شود.

سه کد ساختمانی مدل در مناطق مختلف ایالات متحده وجود دارد و چهارمین کد موسوم به کد ساختمانی بین الملل (IBC) اخیرا توسط شورای بین المللی کد (ICC) منتشر شده است. کد ملی ساختمان(NBC) بیشتر در شمال شرقی ایالات متحده استفاده می شود و کد یکنواخت ساختمانی (UBC) بیشتر در مرکز و غرب ایالات متحده استفاده می شود، در حالی که ایالت های جنوب شرقی آمریکا کد ساختمانی استاندارد (SBC) را مورد استفاده قرار می دهند. کد IBC اولین کد یکنواخت آمریکاست اما استفاده از آن در تمامی ایالت های آمریکا زمانبر است. هر سازمان ارایه دهنده کد دارای کد بازدارنده خاص خود است. کد ایمنی جانی موسوم به NFPA101 رایج ترین کد حریق مورد استفاده در ایالات متحده و چندین کشور دیگر است. این کد هر سه سال یکبار اصلاح می شود اما در شماری از مکان ها از نسخه های قدیمی آن استفاده می شود. این کد، کد ساختمانی نیست. هدف از این کد این است که حداقل شرایط برای تامین ایمنی منطقی در برابر حریق در ساختمان ها و سازه ها فراهم شود. این کد به مشکلات و مسایل مربوط به تخلیه تمامی افراد از یک منطقه دچار حریق شده در ساختمان می پردازد.

در NFPA101 استانداردهای دیگری نیز به عنوان مرجع بیان شده اند که از آن جمله می توان به NFPA80، استاندارد در و پنجره ها در حریق و NFPA022 و استاندارد انواع سازه های ساختمانی اشاره کرد.

بخش اول کد ایمنی جانی در مورد تصرفات، وسایل خروج و حفاظت حریق صحبت می کند. در بقیه این کد دسته بندی تصرفات در ساختمان های جدید و موجود انجام شده است. این کد یک پیوست دارد که در آن شرایط کد به صورت گسترده تر بیان شده است و حاوی اطلاعات ارزشمندی است. در بعضی از ایالت ها و شهرهای آمریکا استانداردهای دقیق تری نسبت به این کد استفاده می شود که از جمله می توان به کد حریق بوستون و کدهای حریق کالیفرنیا، ماساچوست، نیوجرسی و کدهای مورداستفاده در شهر و ایالت نیویورک اشاره کرد.

کد مهم دیگری که برای ایمنی در برابر حریق تدوین شده است کد ملی الکتریسیته (NEC) است که آن هم توسط NFPA ارایه شده است. NEC در مورد ایمنی افراد و حفاظت از ساختمان ها و محتوی آن در برابر خطرات ناشی از استفاده از برق برای روشنایی، گرما و انرژی است. شرایط ایمنی حریق در کد ایمنی آسانسورها و پله برقی ها نیز وجود دارد که موسسه ملی استاندارد آمریکا (ANSI) آن را انتشار داده است.

کدهای ساختمانی در جزییات متفاوت هستند اما همگی به یک شیوه تدوین می شوند. همه آنها با توصیف کاربردها و انواع تصرفات آغاز می شوند. در این کدها انواع ساختمان ها براساس میزان مقاومت و احتراق پذیری آنها نیز تعریف می شوند. دسته بندی ساختمان ها مطابق مقاومت اجزای اصلی آنها در برابر حریق انجام می شود که شامل اسکلت، دیوارهای نما و دیوارهای داخلی است. دیوارهای داخلی، تیغه های دائمی، کف، سقف و پله ها و حفاظ دور دودکش همگی مورد توجه قرار می گیرند. پروژه های داخلی که در آنها نوع و اندازه ساختمان ها موثر است، ساختمان هایی هستند که در آنها دیوارها یا عوض می شوند و یا از یک راه پله یا سازه دیگر استفاده می گردد. در هر ساختمان، شرایط و ضوابط خاصی به عنوان حداقل معیار حفاظت در برابر حریق مشخص می شود که در واقع ساعات مقاومت اجزای آن سازه در برابر حریق بدون اثرپذیری از شعله، حرارت یا گازهای داغ است.

این درجه یا معیار در واقع معیار دوام یا مقاومت در برابر آتش است؛ در ادامه، جزییات این معیارها را به صورت خلاصه بیان می کنیم. شاید اصلی ترین عنصر سازهای که یک طراح داخلی با آن سروکار دارد یک دیوار داخلی (غیرنما) باشد که می تواند دیوار اسکلتی یا صرفا یک تیغه باشد، کار طراح نیز می تواند روی دیوارهای مشترک و دیوار حریق، موانع دود و حصارهای دودکش اثر بگذارد. طراحان غالبا با ستون ها، مجموعه سقف، کف، سقف و پشت بام کار می کنند.

برای اینکه یک سازه معین را دسته بندی کنیم باید یک ساختمان نمونه داشته باشیم که حداقل استانداردهای هر جزو سازه ای در آن نوع سازه را دارا باشد. شما هنگامی که اجزای سازه ای داخلی موجود را عوض می کنید و یا اجزای جدیدی اضافه می نمایید، باید نوع ساختار یا سازه ساختمان را بشناسید. اگر الحاقات با مصالح ساختمانی موجود هماهنگ نباشد در آن صورت دسته بندی کلی ساختمان نزول می کند و این سبب کاهش ایمنی ساختمان می گردد و می تواند بر قابلیت اعتماد و اطمینان به ساختمان اثر بگذارد.

هدف از تعیین شرایط در یک کد، حفاظت از ساختمان در برابر حریق است به طوری که بتوان آتش را به اندازه ای نگه داشت و مانع گسترش آن شد که افراد بتوانند در این فاصله به صورت مطمئن از ساختمان خارج گردند. کدهای ساختمانی حدود ارتفاع و مساحت را به نسبت ساکنان و کاربرد ساختمان و نوع سازه مشخص می کنند. آنها استانداردهای طراحی سازه و ساختار دیوارها، کف و سقف را مشخص می نمایند. در این کدها جزییات شرایط و نیازهای سیستم های حفاظتی گنجانده شده و نیز ابزارهای مربوط به خروج اضطراری بیان شده است. کدهای ساختمانی حداقل استانداردها را معین می کنند و قادر نیستند که تمامی جوانب احتمالی طراحی یک ساختمان را پوشش دهند چرا که این موارد بسیار متغیر هستند.

در مواردی که باید ساختمان در برابر آتش مقاوم باشد، باید کل ساختمان یک ساعت در برابر آتش مقاومت کند. در ساختمان های بدون حفاظ هیچ گونه تمهیداتی برای مقاومت در برابر حریق اندیشیده نشده است؛ به جز در مورد حفاظ محل خروج و دودکش که در آنجا شرایطی برای مقاومت در برابر حریق فراهم می گردد یا در مواردی که کد ساختمانی حفاظت دیوارهای خروجی را در برابر حریق اجبار می کند (به خاطر مجاورت ساختمان با محل های خاص) که در این حالت نیز تمهیدات لازم مدنظر قرار می گیرد.

کدهای ساختمانی معمولا به کارایی تکیه دارند و چگونگی عملکرد یک سیستم یا جزء را معین می کنند بدون اینکه وسایل و ابزارهای لازم برای حصول نتایج مورد نظر را بیان نمایند. آنها طراح را به استانداردهای تدوین شده توسط انجمن تست و مواد آمریکا (ASTM) و دیگر انجمن های فنی و تجاری ارجاع می دهند تا ویژگی های مورد نیاز یک جزء سازه ای و روش های آزمایش آن برای تعیین کارایی را معین نمایند. ASTM نیز آزمایشات را معین می کند و هزاران روش تست را بیان می نماید که مشتمل بر شیوه انجام آزمایش، نحوه آماده سازی مواد و طول مدت انجام آزمایش است. نتایج آزمایشات ASTM معمولا در مشخصه های محصولات ذکر می شود. موسسه آزمایشات بیمه گران یا UL نیز آزمایشاتی را انجام می دهد، مصالح ساختمانی را تایید می کند و نتایج را برای مدیریت مصالح ساختمانی انتشار می دهد.

همانطور که می دانید، برچسب UL روی غالب وسایل برقی دیده می شود. غالبا هنگام طراحی یک سیستم اطفای حریق فعال برای ساختمان، کدها دستورالعمل های خود را تعدیل می کنند. حدود مشخص شده برای اندازه ها را می توان در یک ساختمان دارای آب فشان بیشتر کرد و یا وقتی ساختمان توسط دیوارهای حریق به قسمت های مجزا تقسیم می شود، هیچکدام از آنها نباید از حد مشخص شده برای اندازه ساختمان طبق کد تجاوز کنند. تحلیل کامپیوتری تفصیلی گسترش آتش و ارزیابی ساکنان در یک تصرف خاص نیز امکان می دهد که فاصله تا خروجی بیشتر شود، سطح باز بزرگتر در نظر گرفته شود و از روش های دیگر برای ساخت و ساز استفاده گردد. روش تحلیل مبتنی بر کارایی در طراحی نیازمند هماهنگی نزدیک میان طراحان و متخصصان کد حریق است.

در نقاط مختلف در مورد نیاز به سیستم ایمنی حریق و سطح حفاظتی آن نظریات و آرای گوناگونی وجود دارد. در شماری از ایالت ها استفاده از آبفشان (اسپرینکلر) در تمامی ساختمان ها اجباری است و در شماری دیگر براساس نوع کد در ساختمان های دارای اسپرینکلر، تغییراتی صورت گرفته است. محصولات جدید و آزمایشات بسیار پیشرفته و مدل های کامپیوتری، دقت تصور آنچه را که در آتشسوزی واقعی روی می دهد افزایش داده اند. این امر می تواند روند حفاظت اماکن در برابر حریق و جلوگیری از آن را تسهیل کند.

 


دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *