مقاوم سازی ساختمان با انتخاب اصولی مصالح، راهی مناسب برای کاهش خسارات آتش سوزی

یکی از حوادث بسیار خطرناک که می‌تواند هر ساختمانی را همواره تهدید کند، آتش سوزی است. هر بنا و ساختمانی این احتمال را دارد که در طول عمر خود یک بار این اتفاق برایش رخ دهد. آتشران در این مقاله سعی دارد تا مقاوم سازی ساختمان در برابر آتش سوزی را برای شما شرح دهد.

در سال های دور به خاطر شرایط و بافت شهری و روستایی امکان گسترش آتش سوزی از یک ساختمان به ساختمان‌ های مجاور بسیار کمتر از حال حاضر بود. در آن شرایط ساختمان ها از یکدیگر فاصله زیادی داشتند. در حال حاضر اگر یک ساختمان آتش بگیرد، بناهای اطراف آن نیز در امان نخواهند بود و احتمال بروز آتش سوزی در آن ها بسیار است.

علاوه بر این موضوع گسترش امکانات و استفاده از تجهیزات مختلف در دنیای مدرن احتمال شروع آتش سوزی بیشتر از قبل نیز شده است. مثلا استفاده از الکتریسیته و برق در تمام ساختمان ها و یا لوله کشی گاز. اگر اصول ایمنی و مقاوم سازی ساختمان رعایت نشود، موارد فوق پتانسیل ایجاد یک آتش سوزی بزرگ را در اختیار خواهند داشت.

با مقدمه بالا آنچه حائز اهمیت بوده و باید بسیار مورد توجه قرار گیرد، چگونگی پیشگیری و مقاوم سازی برای مقابله با خطرات احتمالی آتش سوزی در ساختمان ها و به حداقل رساندن خسارات ناشی از آن است.

تاثیر اسکلت ساختمان در مقابله با آتش سوزی

در ابتدا باید ببینیم که امروزه چه نوع اسکلتی برای ساختن و شاکله بندی یک ساختمان به کار می‌رود. در حال حاضر ساختمان‌های شهری از دو نوع اسکلت فلزی و بتنی ساخته می‌شوند. بسته به شرایط پروژه ساختمانی، موارد فنی و مالی یکی از این دو نوع توسط سازنده انتخاب میگردد.

حال باید ببینیم که کدام نوع اسکلت مقاومت بیشتری در برابر آتش سوزی دارند. قبل از آن باید ببنیم در هنگام آتش سوزی چه چیزی باعث تخریب می‌گردد.

در هنگام آتش سوزی با توجه به نوع و بزرگی آتش، حرارت آزاد می‌شود. بخشی از این میزان حرارت در فضا پخش می‌شود و به عنوان مثال از طریق پنجره‌ها و خروجی‌ها به هوا منتقل می‌گردند. اما بخش دیگر از این گرما به مواد ساختمانی می‌رسد و توسط آن‌ها جذب می‌شود.

اگر میزان حرارت و یا مدت زمان انتقال آن به اجزای ساختمان زیاد باشد، کم کم مقاومت آن‌ها از بین رفته و این روند تا جایی ادامه پیدا می‌کند که دیگر تخریب شوند. با این شرایط در انتخاب هر مصالحی که در ساختمان استفاده می‌کنیم باید دو پارامتر اصلی را در نظر بگیریم:

• میزان مقاومت مصالح و قابلیت حفظ پایداری آن‌ها در هنگام آتش سوزی
• پایداری آن‌ها در برابر گسترش آتش

در این مورد با انجام آزمایش‌های مختلف و شبیه سازی هایی، میزان مقاوت مصالح در برابر آتش سوزی به دست می‌آید. این میزان مقاوت دو پارامتر اصلی دارد. یکی اندازه حرارت انتقال داده شده به آن ها و دیگری مدت زمانی که طول می‌کشد تا تخریب شوند.

با این آزمایش‌ها آیین نامه‌ها برای استفاده از مصالح و ساختمان سازی، تدوین می‌شوند. البته باید در نظر داشت که این آزمایش ها بیشتر حالت مقایسه ای دارند، یعنی مثلا میزان مقاومت آهن در برابر بتن سنجیده می‌شود. به همین خاطر مدت زمانی که طول می‌کشد تا در این آزمایش یک نوع ماده در برابر حرارتی مشخص کاملا تخریب شود، در آتش سوزی‌های واقعی قابل استناد نیست.

پس از این آزمایش‌ها انواع مصالح با توجه به مدت زمان مقاومت و پایداری آن‌ها به همراه مانع گسترش آتش بودن آن‌ها به سه گروه طبقه بندی می‌گردند:

1. مانع گسترش آتش: یعنی توان مقاومت حداقل نیم ساعته در برابر آتش داشته باشند و اجازه گسترش آن به طرق دیگر را در این مدت زمان ندهند.
2. مقاوم در برابر آتش: حداقل یک ساعت و نیم در برابر آتش و گسترش آن مقاومت داشته و در برابر عملیات‌های آتش نشانی و فشار آب پایدار باشند.
3. بسیار مقاوم در برابر آتش: در این نوع مصالح حداقل مقاومت 3 ساعت است.

با تعریف فوق، لازم به ذکر است که حتما مصالح اصلی استفاده شده در ستون‌ها، دیوارهای اصلی و تیرهای سقفی باید در گروه های دو یا سه قرار بگیرند.

چه نوع اسکلت ساختمان در برابر آتش مقاوم تر است؟

به پاسخ سوال اصلی که در ابتدای مقاله اشاره شد رسیدیم. با توجه به آزمایش ها و تست‌های مختلف مشخص شده است که مقاومت اسکت بتنی در برابر آتش پایین بوده، اما اسکلت های فلزی بسیار آسیب پذیرتر از نوع بتنی آن هستند.

ساختمان پلاسکو و فرو ریختنش را به خاطر دارید؟ سازه آن فلزی بود. سازه های فلزی سریعا در مقابل آتش گداخته شده و مقاومت خود را با سرعت بالایی از دست می‌دهند.

برای مقاوم سازی اسکلت‌های فلزی و بتنی در برابر آتش سوزی چه کارهایی می‌توان انجام داد؟

برای ایجاد مقاوت بیشتر اسکلت و سازه های اصلی ساختمان در برابر حریق و به تعویق انداختن فروپاشی و تخریب آن از بعضی مواد معدنی پاششی و یا رنگ های ضد حریق استفاده می‌کنند.

این موارد علاوه بر کاهش خسارتهای احتمالی و مقاوم سازی مزایایی از جمله: کم هزینه بودن، قابلیت ترمیم، قابلییت اجرا بر روی بتن و هم فلز و … را نیز دارا هستند.

سخن پایانی

توجه به اصول اولیه مقاومت مصالح ساختمانی در برابر آتش سوزی نکته ضروری برای کاهش خسارات و صدمات آتش است اما اجرای این اصول به تنهایی کافی نیست. علاوه بر آن باید برای کنترل و اطفا حریق در همان لحظات ابتدایی نیز چاره‌ای اندیشید.

استفاده از سیستم‌های اعلام و اطفا حریق مانند جعبه آتش نشانی (فایرباکس)، سیستم های تشخیص دهنده دود و اسپریکلرها و کپسول‌های آتش نشانی مانند کپسول آتش نشانی co2، می‌تواند قبل از گسترش آتش به شما کمک کند تا آن را مهار کنید.